Τετάρτη 27 Ιουλίου 2011

Indignados: από τις πλατείες στα κοινωνικά κινήματα;



Βαρκελώνη. Ιούλιος 2011. Το πέρασμα σε ένα νέο σχήμα κινητοποιήσεων επιχειρούν οι συνελεύσεις των πλατειών στην Ισπανία, σε μια προσπάθεια να συνεχίσουν να υπάρχουν με πιό ρεαλιστικούς ρυθμούς, να εξειδικεύσουν την προβληματική και τις διεκδικήσεις τους και να συνδεθούν με κινήματα σε εξειδικευμένους κοινωνικούς χώρους. 
Στη Βαρκελώνη, η βασική δραστηριότητα έχει μεταφερθεί στις πλατείες των συνοικιών με ένα ρυθμό εβδομαδιαίων συνελεύσεων. Στη συνοικία της Γκράθια, μια ιστορική συνοικία με χαρακτηριστική καταλανική ελευθεριακή παράδοση, μια συνοικία που από αρκετές απόψεις μπορεί να συγκριθεί με τα Εξάρχεια της Αθήνας, οι συνελεύσεις του τελευταίου μήνα αφιερώθηκαν στην προετοιμασία της κινητοποίησης σε όλη την πόλη κατά των περικοπών στις δαπάνες υγείας που προτείνει η κυβέρνηση της Καταλωνίας στη Βουλή της περιφέρειας. 
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων ήταν τελικά διήμερο: την Τρίτη 19 πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Vila de Gracia μια συνέλευση με εισήγηση του καθηγητή και ειδικού σε θέματα οικονομίας της υγείας Lluis Cambrubí, και συζήτηση από τους κατοίκους, και την Τετάρτη 20 έγινε συγκέντρωση έξω από το νοσοκομείο της περιοχής και μια πορεία μερικών εκατοντάδων, με αρκετούς εργαζόμενους στο νοσοκομείο, διάσχισε την περιοχή για να καταλήξει μαζί με τις συνελεύσεις των άλλων γειτονιών στην Πλατεία της Καταλωνίας. Στη συνέχεια μια ενιαία πορεία που περιελάμβανε πάνω από 20.000 άτομα, κατέληξε σε μικρή απόσταση από τη Βουλή, όπου συνάντησε μια ισχυρή αστυνομική δύναμη.
Το θέμα που κυριαρχούσε στα πανώ της πορείας ήταν βέβαια οι περικοπές στις δαπάνες υγείας, αλλά και η καταγγελία των πολιτικών και των τραπεζών, ενώ παρά την πλήρη απουσία πολιτικών οργανώσεων (ούτε ένα πανώ δεν υπήρχε), τα συνθήματα που προερχόταν από το “βανάκι” (από όπου εναλλασσόταν, ομιλίες, συνθήματα και δυνατή μουσική), ή από πρωτοβουλίες των διαδηλωτών, ήταν πολλές φορές “κλασικά”, όπως “γενική απεργία”, ή “λαός ενωμένος ποτέ νικημένος”. Έξω από τα γραφεία των Comisiones Obreras, μια καθιστική διαμαρτυρία, κάλεσε σε γενική απεργία, σε μια προσπάθεια να επικοινωνήσει το νέο κίνημα με τις γραφειοκρατίες του ιστορικού συνδικαλιστικού κινήματος. Ο αντικαπιταλιστικός ριζοσπαστισμός της όλης κινητοποίησης φάνηκε όμως καθαρά, όταν πραγματοποιήθηκε μια απειλητική συγκέντρωση μπροστά στο Χρηματιστήριο της Βαρκελώνης, από μερικές χιλιάδες διαδηλωτές.
Στην Ισπανία, όπως και στην Ελλάδα, είναι ορατή εδώ και καιρό η προσπάθεια να περάσει το κίνημα των αγανακτησμένων, από την έκφραση γενικών αντιθέσεων και τη διατύπωση γενικών στόχων, στην ενσωμάτωση και ικανοποίηση ειδικών κοινωνικών αναγκών και αιτημάτων. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε οτι οι δυσκολίες που συναντάει αυτή η εξέλιξη δεν είναι συνάρτηση μιας ασαφούς πολιτικής συνειδητοποίησης, ή μιας απουσίας πολιτικών στόχων. Η αδιαλλαξία αυτού του κινήματος απέναντι στο σύστημα των τραπεζών και τους πολιτικούς που το στηρίζουν και η ανάγκη της κατάργήσης του, είναι σήμερα ο μόνος ρεαλιστικός στρατηγικός στόχος. Αυτή η αδιαλλαξία οφείλεται στο ότι πρόκειται κατά κύριο λόγο για ένα δημοκρατικό κίνημα και όχι ένα ταξικό κίνημα. Το γεγονός οτι δεν είναι ορατή προς το παρόν η επιτευξη αυτού του στόχου, δεν οφείλεται στην ανωριμότητα αυτών που τον διατυπώνουν, ή στην ελλειπή επεξεργασία του. Αλλά στο ότι βρίσκεται αντιμέτωπος με ισχυρές κοινωνικές αδράνειες (με κοινωνικές ομάδες που πιστεύουν οτι θα ξεπεραστεί η κρίση ή οτι θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη θέση τους παρά την κρίση), ή με πολιτικές ή γραφειοκρατικές δυνάμεις οι οποίες επιδιώκουν να διαμορφώσουν πολιτικές συμμαχίες με “ρεαλιστικές” προτάσεις, που όμως περιλαμβάνονται στις προσπάθειες αναπαραγωγής και όχι κατάργησης της κυριαρχίας των ιδιωτικών τραπεζών.
Μετά την απόφαση της 21ης Ιουλίου για το χρέος της Ελλάδας, που έδειξε οτι το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα δεν σκοπεύει να πιέσει για να διαπραγματευτεί με τις τράπεζες, αλλά αντίθετα τις ενσωματώνει όλο και περισσότερο στην λειτουργία του, φάνηκε επίσης οτι όλες οι προσπάθειες από ομάδες ή οικονομολόγους της αριστεράς για να βρεθούν συμβιβασμοί με σοσιαλδημοκρατικές “λύσεις”, σκοντάφτουν στη σκληρή πραγματικότητα: όλες οι ιδέες για αναδιαπραγμάτευση του ελληνικού χρέους, ή για ανάλυψή του από ένα δημόσιο ευρωπαϊκό μηχανισμό, τελικά υλοποιούνται, αλλά υλοποιούνται αφού έχει υιοθετηθεί ένα επιπλέον εξαντλητικό πρόγραμμα λιτότητας. Αφού δηλαδή έχουν εξαντληθεί τα όρια αποδοχής από την ελληνική κοινωνία (και από τις υπόλοιπες στη συνέχεια) των νέων θυσιών για την εξυπηρέτηση του χρέους. Είναι αποκαλυπτικό οτι δεν έγινε μια ενιαία διαπραγμάτευση για την “εξισορρόπηση” νέων θυσιών και υποχωρήσεων από την πλευρά των τραπεζών, αλλά αφού διερευνήθηκαν και έγιναν δεκτά από την ελληνική κυβέρνηση τα νέα όρια αντοχής της ελληνικής κοινωνίας, τότε στη βάση ενός νέου σεναρίου για την εξασφάλιση της κερδοφορίας των τραπεζών, αποφασίστηκαν οι νέες ρυθμίσεις.
Το σύστημα διακυβέρνησης έχει “κλείσει”, και η κυριαρχία των τραπεζών αντί να περιορίζεται ενισχύεται. Ο αδιάλλακτος ριζοσπαστισμός των indignados  και των αγανακτησμένων είναι η μόνη ρεαλιστική κατεύθυνση που μπορούν να ακολουθήσουν τα κοινωνικά κινήματα. Το ζητούμενο δεν είναι πώς θα προσαρμοστούν οι αγανακτησμένοι στην μερικότητα και την διαπραγματευτική παράδοση των κοινωνικών αγώνων, αλλά πώς τα αιτήματα των κινημάτων που εκφράζουν τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και των κοινωνιών θα συγκροτήσουν θεματικά, προγραμματικά και θεσμικά (δηλαδή με αυθεντικά δημοκρατικές δομές οργάνωσης), τη μετωπική σύγκρουση με τη βαρβαρότητα του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Όπως στη συγκέντρωση της 21ης Ιουλίου στην Βαρκελώνη, όπου η διαμαρτυρία κατά των περικοπών στις δαπάνες υγείας ενσωματώθηκε στην προοπτική της “πραγματικής δημοκρατίας” κατά των τραπεζών και των πολιτικών, δείχνοντας οτι η μεταφορά του κινήματος σε συνοικιακούς και κοινωνικούς χώρους μπορεί να αποτελέσει τον παράγοντα της ενίσχυσης και μαζικοποίησής του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου